„MAJORKA” to nazwa nadana przez lokalną społeczność zbiornikowi wodnemu na Bytomskich Błoniach. Nie jest to jezioro, ponieważ jezioro jest naturalnym zbiornikiem wody stojącej, a Majorka powstała sztucznie, wskutek działalności człowieka. Jednak pozostawiona bez większej ingerencji na wiele lat zaczęła tętnić życiem. W jej wodach zadomowiły się liczne zwierzęta, brzegi zarosły roślinnością i obecnie swym wyglądem przypomina naturalny zbiornik – jakby była tu od zawsze. taki wizualny efekt nadaje temu zbiornikowi nieregularna linia brzegowa, charakterystyczna dla naturalnych akwenów, bowiem sztuczne zbiorniki mają zwykle regularne kształty.
Majorka pełni dla mieszkańców funkcję rekreacyjną. W jej pobliżu powstały dwie wiaty kryte strzechą, w których można schronić się przed słońcem lub deszczem i podziwiać to urokliwe miejsce. Obok ustawiono granitowe ławki, tworząc warunki do biesiadowania.
Miejsce to bardzo chętnie odwiedzają wędkarze, którzy zarybili ten zbiornik, aby móc tu wędkować. Bardzo dbają o jego czystość organizując różne akcje. Tylko w sezonie letnim 2022 roku PZW Koło ,,Brzana” Bytom Odrzański wraz z rodzicami i dziećmi z Młodzieżowej Szkółki Wędkarskiej „Bytomskie Spławiki” przeprowadzili cztery czyny społeczne polegające na oczyszczaniu Majorki.
Na akwenie tym organizowane są liczne zawody wędkarskie i nie tylko. Odbywały się tu również pokazy i zawody modeli pływających FOOTY, z inicjatywy Klubu Modelarskiego w Bytomiu Odrzańskim.
Zimą w Majorce kąpieli zażywają bytomskie (i nie tylko) Morsy.
Majorka służy więc mieszkańcom społeczności lokalnej do rozmaitych aktywności, jest miejscem spotkań, odpoczynku i rekreacji. Ale jako akwen wodny jest też doskonałym stanowiskiem edukacyjnym do poznawania flory i fauny zbiorników wodnych.
WARUNKI ŻYCIA W WODZIE
Środowisko wodne znacznie różni się od lądowego, gdyż panują w nim inne warunki, do których organizmy muszą się przystosować.
- Woda stawia większy opór niż powietrze, a w związku z tym trudniej jest się w niej poruszać. Aby pokonać znaczny opór wody zwierzęta wodne (np. ryby, foki, delfiny, pingwiny) przyjmują opływowy kształt ciała. Często ich ciało pokryte jest śluzem, przez co staje się śliskie i gładkie, zmniejszając w ten sposób tarcie na granicy: ciało-woda. Oczywiście do sprawnego pokonywania oporu wody przydają się też zwierzętom silne kończyny lub płetwy oraz wydajne mięśnie.
- W wodzie jest mniej tlenu niż w powietrzu – tlen uwalniany jest do wody przez rośliny wodne podczas procesu fotosyntezy, ale przenika do niej również z powietrza. Drobne zwierzęta (np. wchodzące w skład zooplanktonu rozwielitki) pobierają tlen całą powierzchnią ciała. Podobnie czynią rośliny wodne. Natomiast większe zwierzęta, takie jak ryby, pobierają tlen przez skrzela. Inne zwierzęta wodne (np. ssaki takie jak delfiny i wieloryby czy gady takie jak żółwie czy krokodyle), mimo że całe życie spędzają w wodzie, korzystają z tlenu zawartego w powietrzu dzięki płucom. Muszą więc co jakiś czas wynurzyć się z wody, aby zaczerpnąć powietrza.
- W wodzie światło dociera tylko do pewnej głębokości – przez co widoczność jest niewielka. Im głębiej – tym mniej światła przenika. Ilość światła i głębokość, na jaką ono dociera, zależy w dużym stopniu od przejrzystości wody i pory roku. Im czystsza woda, tym głębiej przeniknie światło. Latem w wodzie rozwijają się różne formy życia, m. in. glony, które mogą powodować zmętnienie wody i mniejszą przepuszczalność światła. Głębokość, na jaką w zbiorniku wodnym dociera światło słoneczne wyznacza granicę występowania roślin, które bez światła nie mogą prowadzić fotosyntezy i wytwarzać pokarmu. Głębsze, zaciemnione rejony akwenów zamieszkują natomiast organizmy cudzożywne, takie jak zwierzęta i niektóre bakterie.
- Temperatura wody nie zmienia się gwałtownie – ponieważ woda wolno się nagrzewa i wolno się ochładza. Tę cechę wody nazywamy dużą pojemnością cieplną.
Pojemność cieplna to wielkość fizyczna, która charakteryzuje ilość ciepła, jaka jest niezbędna do zmiany temperatury ciała o jednostkę temperatury. Właściwa pojemność cieplna wody wynosi 4,18 kJ/kgK. Jest to wartość najwyższa spośród wszystkich innych substancji. Plasujący się na drugiej pozycji alkohol etylowy ma tylko 2,84 kJ/kgK. Lód i para wodna mają pojemność cieplną dwa razy mniejszą od wody.
Dzięki temu, że woda potrzebuje dużo ciepła, aby podnieść swoją temperaturę choć o 1oC, nagrzewa się znacznie wolniej niż powietrze. Dlatego latem akweny wodne dają nam ochłodę. Woda jednocześnie dużo wolniej się ochładza niż powietrze czy skały, stąd po zachodzie słońca tylko ona pozostaje ciepła na długo. Wyjątkowo wysoka pojemność cieplna wody przekształca więc morza i oceany w gigantyczne zasobniki ciepła, które łagodzą dobowe wahania temperatury powietrza.
Należy też pamiętać, że zimą w głębszych rzekach i jeziorach zamarza tylko powierzchniowa warstwa wody. Pod lodem woda pozostaje niezamarznięta, więc jej temperatura nigdy nie spada poniżej 0oC. Natomiast przy dnie głębokich jezior temperatura wody przez cały rok wynosi około 4oC, dzięki czemu większość żyjących tam organizmów może przetrwać zimę.
STREFY ŻYCIA W ZBIORNIKACH WÓD STOJĄCYCH
W dużych i głębokich jeziorach wyróżnia się trzy główne strefy życia – różniące się od siebie panującymi w nich warunkami, uzależnionymi od ilości docierającego światła, temperatury wody i zawartości tlenu. Są to strefy: przybrzeżna, otwartej toni wodnej i wód głębokich.
- strefa przybrzeżna – może mieć kilka metrów głębokości. Światło dociera tu aż do dna, co stwarza dobre warunki życia dla wielu roślin;
- strefa otwartej toni wodnej – sięga do głębokości, do której dociera światło. W zależności od przejrzystości wody może to być nawet kilkanaście metrów. To jedyna strefa w jeziorze, która nie sięga dna. Jej głównymi i stałymi mieszkańcami są organizmy tworzące plankton;
- strefa wód głębokich – stanowi ją najgłębsza część jeziora wraz z dnem. Charakterystyczne dla tej strefy są brak światła oraz niedobory tlenu. Z tego też względu nie występują tu rośliny, a świat zwierząt jest ubogi.
Zróżnicowanie warunków życia w poszczególnych strefach jeziora sprawia, że zamieszkują je charakterystyczne grupy organizmów.
ROŚLINY WODNE (FLORA JEZIOR)
Rośliny żyjące w wodzie można podzielić na dwie grupy: przytwierdzone do podłoża i pływające.
ROŚLINY PRZYTWIERDZONE DO PODŁOŻA
ROŚLINY PRZYTWIERDZONE DO PODŁOŻA żyją w strefie przybrzeżnej. Ich wspólną cechą jest zakorzenienie w podłożu – dnie jeziora lub stawu. Wśród nich wyróżniamy trzy grupy:
- ROŚLINY WYNURZONE – rosną w płytkiej wodzie tuż przy brzegu. Często nazywane są szuwarami. Ich korzenie są zanurzone w wodzie, ale większość rośliny wystaje ponad jej powierzchnię. Rośliny te przystosowały się do życia w takich warunkach wykształcając sztywne łodygi oraz wąskie i silnie wydłużone liście. Łodyga trzciny jest pusta w środku, co zapewnia jej skuteczne przeciwstawianie się falom i wiatrowi. Rośliny wynurzone mają także dobrze rozwinięte kłącza, które gromadzą składniki pokarmowe wytworzone przez zielone liście, jak również umożliwiają stabilne przytwierdzenie się rośliny do podłoża.
- ROŚLINY O LIŚCIACH PŁYWAJĄCYCH – występują w głębszej wodzie, ich liście pływają na powierzchni wody, a korzenie są przytwierdzone do dna zbiornika. Łodygi tych roślin są długie i giętkie, co zabezpiecza je przed rozerwaniem przez prąd wody. Zazwyczaj wytwarzają one duże, okrągłe lub owalne liście, które łatwo utrzymują się na powierzchni wody. Kwiaty są wyniesione na pędach ponad wodę lub pływają po niej. Są zapylane przez owady, a nasiona, które wpadają do wody, są przez nią roznoszone po całym zbiorniku wodnym.
- ROŚLINY ZANURZONE – żyją całkowicie pod wodą, bardzo często pozbawione są korzeni, dlatego składniki odżywcze rozpuszczone w wodzie pobierają całą powierzchnią ciała. Ich łodygi są giętkie i wiotkie, a liście drobne, małe lub podzielone na liczne cienkie odcinki, mogą być postrzępione lub taśmowate. Dzięki takiej budowie nie stawiają oporu wodzie.
ROŚLINY PŁYWAJĄCE
Rośliny pływające występują zarówno w strefie przybrzeżnej jeziora, jak i w otwartej toni wodnej. Ich korzenie swobodnie unoszą się w wodzie i tym właśnie różnią się od roślin o liściach pływających – których korzenie znajdują się w dnie jeziora (w podłożu).
ZWIERZĘTA WODNE I ZWIĄZANE ZE ŚRODOWISKIEM WODNYM W POLSKICH JEZIORACH I STAWACH
ZWIERZĘTA STREFY PRZYBRZEŻNEJ
Dostatek pożywienia przyciąga do strefy przybrzeżnej przeróżne ZWIERZĘTA KRĘGOWE. Przypływa tu mnóstwo RYB, np. karp, płoć, ukleja, karaś i szczupak.
PŁAZY potrzebują zbiorników wodnych do rozmnażania, ponieważ wszystkie składają jaja wyłącznie w wodzie. Bez względu na to, czy to żaba wodna czy lądowa, skrzek muszą złożyć w wodzie, stąd w okresie godowym można zaobserwować masowe migracje płazów w poszukiwaniu akwenów do rozrodu. W tym czasie można więc spotkać nad stawem czy jeziorem wszystkie żyjące w okolicy płazy.
GADY, które często można spotkać w zbiornikach wodnych to np. zaskroniec i żółw błotny.
W wodach strefy przybrzeżnej pożywienie zdobywają liczne PTAKI takie jak: kaczka, łabędź, czapla, żuraw, łyska, trzcinniczek i perkoz.
W stawach i jeziorach spotkać można także SSAKI. Oprócz bobra czy wydry wody przybrzeżne zamieszkuje także mały ssak owadożerny – rzęsiorek, który świetnie pływa dzięki szczeciniastym włosom pływnym na powierzchni ogona i palców tylnych nóg, pełniących funkcję wioseł.
Bardzo licznie reprezentowane są ZWIERZĘTA BEZKRĘGOWE, czyli:
- PARZYDEŁKOWCE – np. stułbia płowa
- PIERŚCIENICE – np. pijawka lekarska
- MIĘCZAKI – np. ślimaki: zatoczek rogowy i błotniarka stawowa, małże: skójka i szczeżuja
- STAWONOGI, wśród których:
- OWADY np. nartnik, który dzięki swoim odnóżom środkowym i tylnym porusza się po powierzchni wody wykorzystując jej napięcie powierzchniowe (odnóża środkowe są źródłem napędu, a tylne pełnią rolę steru),
- SKORUPIAKI np. rak szlachetny i rak amerykański, który niestety wypiera raka szlachetnego z jego naturalnych siedlisk,
- PAJĘCZAKI np. pająk topik, który z pajęczyny buduje pod wodą dzwon nurkowy wypełniony powietrzem, w którym mieszka
ZWIERZĘTA STREFY OTWARTEJ TONI WODNEJ
W strefie otwartej toni wodnej przeważa plankton zwierzęcy (zooplankton), np. należące do skorupiaków: rozwielitka i oczlik (nazwa wskazuje na ich cechę budowy: posiadają one jedno duże oko). W toni wodnej pływają owady takie jak: kałużnica czy larwy ważek i komarów. Bytuje tu także owad drapieżny: pływak żółtobrzeżek, którego larwy atakują, a dorosłe osobniki napadają nawet na duże ryby. Szybko porusza się on w wodzie, ponieważ jego tylne odnóża działają jak wiosła. Ryby są tu mniej liczne niż w strefie przybrzeżnej. Reprezentują je między innymi drapieżniki: okoń i sandacz, jak również żywiąca się planktonem stynka.
ZWIERZĘTA STREFY WÓD GŁĘBOKICH
W strefie wód głębokich świat zwierząt jest ubogi. Na dnie gromadzą się duże ilości martwych organizmów opadających z wyższych warstw wody. Stanowią one pokarm dla niektórych destruentów, np. należących do pierścienic rureczników. Zwierzęta te zanurzają przednią część ciała w mule, którym się odżywiają. Tylną częścią, wystającą z dna, wykonują rytmiczne ruchy falujące. W ten sposób powodują stały przepływ wody, co ułatwia im pobieranie z niej tlenu. Spotkać tu można także larwy owadów: jętek i chruścików. Te ostatnie z ziarenek piasku i drobnych szczątków budują sobie domek. W wodach głębokich żyją także małże, m.in. groszkówki. Odżywiają się one cząstkami pokarmu zawieszonymi w wodzie, które potrafią sprawnie odfiltrować. Dlatego małże nazywamy filtratorami i doceniamy ich rolę w oczyszczaniu wody. Z dużych zwierząt strefy wód głębokich można wymienić ryby takie jak: sieja i leszcz.
CIEKAWOSTKA
Jeziora i stawy, zwykle te małe, nie są trwałe i stopniowo zanikają. Martwe szczątki organiczne opadające na dno powodują, że jezioro staje się coraz płytsze, a roślinność strefy brzegowej wrasta coraz bardziej w głąb zbiornika. Zjawisko to nazywamy sukcesją ekologiczną. Dlatego, aby nie dopuścić do zarośnięcia Majorki, trzeba będzie w przyszłości prowadzić odpowiednie zabiegi pielęgnacyjne w strefie brzegowej oraz dennej zbiornika.
UWAGA!
Gęsta roślinność porastająca strefę przybrzeżną jeziora może być zagrożeniem dla ludzi, którzy próbują pływać w jego wodach. W takiej roślinności łatwo się zaplątać, a muliste dno nie daje żadnego oparcia dla nóg. Dlatego należy pływać tylko na wyznaczonych kąpieliskach.
Źródła:
https://www.facebook.com/mariapzw/
https://www.pzw.org.pl/2553/wiadomosci/183932/60/czyn_spoleczny_na_majorce
https://www.facebook.com/watch/?v=565672070996522
http://www.rcclub.pl/category/zawody-i-imprezy/bytom-odrzanski/
https://helpuj.pl/wyzwania/morsowanie-dla-lukasza
http://tygodnikkrag.pl/wyroznione/2019/02/morsuj-z-nimi-na-majorce/
„Tajemnice przyrody 4” M. Marko-Worłowska, F. Szlajfer, J. Stawarz, Wyd. Nowa Era 2020
https://pl.wikipedia.org/wiki/Pojemno%C5%9B%C4%87_cieplna
http://www.tchik.com.pl/archiwum/2005/7/niezwykla_woda.pdf
https://flipbook.nowaera.pl/dokumenty/Flipbook/Tajemnice-przyrody-4_2/index.html#p=173
https://zielonyogrodek.pl/katalog-roslin/wodne/9498-trzcina-pospolita
https://fajnyogrod.pl/porady/trzcina-pospolita-sadzenie-w-ogrodzie-uprawa-pielegnacja-zastosowanie/
https://sadzawka.pl/Typha_latifolia-palka_szerokolistna_100_sztuk
https://allegro.pl/oferta/tatarak-zwyczajny-acorus-calamus-do-oczka-wodnego-9632477254?utm_feed=aa34192d-eee2-4419-9a9a-de66b9dfae24&utm_content=supercena&utm_term=desc-yes&utm_source=google&utm_medium=cpc&utm_campaign=_dio_ogrod_pla_pmax_sc&ev_campaign_id=17960360635&gclid=Cj0KCQjw3eeXBhD7ARIsAHjssr9wgbCmmxFYsTJwFSokDl3R8NdDByIDGZHKqXfREeQRU40Qg2jFvz0aAkJMEALw_wcB
https://pl.wikipedia.org/wiki/Kosaciec
https://wodne-rosliny.pl/na-gleboka-wode-strefa-30-100/jezoglowka-galezista
https://zpe.gov.pl/a/nad-jeziorem/DoB1c7SYx
https://zielonyogrodek.pl/katalog-roslin/cebulowe/9014-kosaciec-zolty
https://pl.wikipedia.org/wiki/Plik:Schoenoplectus_lacustris_260605.jpg
https://wodne-rosliny.pl/rosliny-do-oczka-wodnego/oczeret-jeziorny
https://pl.wikipedia.org/wiki/Strza%C5%82ka_wodna
https://wodne-rosliny.pl/rosliny-przybrzezne-strefa-0-30/strzalka-wodna-szerokolistna-
https://www.olx.pl/d/oferta/grazel-zolty-duze-sadzonki-CID628-IDQiiQV.html
http://encyklopedia.warmia.mazury.pl/index.php/Gr%C4%85%C5%BCel_%C5%BC%C3%B3%C5%82ty
https://www.kierunekfarmacja.pl/artykul,17435,grzybienie-biale-nymphaea-alba.html
https://fajnyogrod.pl/porady/grzybien-opis-odmiany-wymagania-uprawa-pielegnacja/
https://www.rynek-rolny.pl/artykul/rdest-ziemnowodny-adaptuje-sie-do-kazdych-warunkow-dobrze-mu-w-wodzie-i-na-ladzie,1.html
https://pl.wikipedia.org/wiki/Rdestnica_p%C5%82ywaj%C4%85ca
https://www.nurkomania.pl/a0443.htm
„Przyroda 4” B. Klimuszko, J. Sokołowska, M. M. Wilczyńska-Wołoszyn, Wyd. Żak, 1999
https://pl.wikipedia.org/wiki/W%C5%82osienicznik_wodny
https://pixabay.com/pl/photos/jaskier-wodny-jaskier-kwiaty-2257760/
https://www.urzadzamy.pl/rosliny/byliny/wywlocznik-okolkowy-aa-8T5A-YTkS-UvNL.html
https://www.nurkomania.pl/flora_wywlocznik_okolkowy.htm
https://www.medianauka.pl/galeria-rogatek-sztywny
https://fajnyogrod.pl/porady/rogatek-sztywny-roslina-do-akwarium-sadzenie-uprawa-pielegnacja/
https://allegro.pl/oferta/rogatek-sztywny-antyglon-pochlania-azot-fosfor-9346715639
https://fajnyogrod.pl/porady/moczarka-kanadyjska-do-akwarium-wymagania-pielegnacja-rozmnazanie/
https://www.roslinywodne.com/moczarka-kanadyjska-elodea-canadensis-id-16
https://rybyakwariowe.eu/roslina-akwariowa/moczarka-kanadyjska-moczarki-kanadyjskie/
https://pl.wikipedia.org/wiki/Ramienica
https://tech.wp.pl/polska-60-lat-temu-uznano-ja-za-wymarla-teraz-odzyla-naukowcy-to-spora-zagadka,6422685189638273a
https://pl.wikipedia.org/wiki/Rz%C4%99sa
https://pl.wikipedia.org/wiki/%C5%BBabi%C5%9Bciek_p%C5%82ywaj%C4%85cy
https://wodne-rosliny.pl/rosliny-plywajace/zabisciek-plywajacy
https://przyrodniczo.pl/rosliny/salwinia-plywajaca/
https://wodne-rosliny.pl/rosliny-blotne-i-bagienne-strefa-0-10/salwinia-polska-drobna-plywajaca-do-oczka-wodnego
https://pl.wikipedia.org/wiki/Kara%C5%9B_pospolity
https://zywienie.abczdrowie.pl/ploc
https://pl.wikipedia.org/wiki/Ukleja_pospolita
https://www.naturephoto-cz.com/szczupak-pospolity-picture_pl-28532.html
https://www.naturephoto-cz.com/karp-picture_pl-22056.html
https://pl.wikipedia.org/wiki/%C5%BBaba_wodna
https://www.wodnepodroze.com/single-post/kumak-nizinny-bombina-bombina
https://www.wodnepodroze.com/single-post/grzebiuszka-ziemna-pelobates-fuscus
https://www.wodnepodroze.com/single-post/plazy-w-ogrodzie
https://www.wodnepodroze.com/single-post/traszka-grzebieniasta-triturus-cristatus
https://naukawpolsce.pl/aktualnosci/news%2C408942%2Cropuchy-szare-rozpoczely-wedrowki-godowe.html
https://pl.wikipedia.org/wiki/Ropucha_zielona
https://nowagazeta.pl/artykul/niebezpieczny-zaskroniec/892371
https://pl.wikipedia.org/wiki/%C5%BB%C3%B3%C5%82w_b%C5%82otny
https://pl.wikipedia.org/wiki/Kaczkowate#/media/Plik:2015_Kaczka_krzy%C5%BCowka_w_wodzie_(samiec).jpg
https://zoo2-pl.fandom.com/pl/wiki/%C5%81ab%C4%99d%C5%BA_niemy_-_Zoopedia
https://www.encyklopedialesna.pl/haslo/czapla-siwa/
https://www.lasy.gov.pl/pl/edukacja/lesnoteka-1/ptaki/zuraw
https://niechzyja.pl/pechowa-13-tka/lyska/
https://www.medianauka.pl/trzcinniczek
https://pl.wiktionary.org/wiki/perkoz_dwuczuby#/media/Plik:Podiceps_cristatus_2_-_Lake_Dulverton.jpg
https://www.wigry.org.pl/kwartalnik/nr3_bobry.htm
https://gunsncowpokes.fandom.com/pl/wiki/Wydra_europejska?file=Wydra.jpg
http://www.garnek.pl/sejenia/6780208/rzesorek-rzeczek-neomys-fodiens
https://dziennikpolski24.pl/wojownik-choc-rozmiarami-nie-grzeszy-jadem-i-ostrymi-zabkami-powali-sporo-wiekszych-od-siebie/ar/9317024
https://www.nurkomania.pl/fauna_stulbia.htm
https://www.przyrodaswietokrzyska.pl/index.php/pijawki/pijawka-lekarska.html
http://dalekiport.blogspot.com/2014/08/poznaj-faune-naszych-wod-zatoczek-rogowy.html
https://www.olx.pl/d/oferta/blotniarka-stawowa-CID757-IDAnavc.html
http://dalekiport.blogspot.com/2014/07/jak-dostrzec-rybe-w-wodzie.html
https://akwa-mania.mud.pl/ryby-i-rosliny/6047-2/malze/anodonta-anatina/
https://pl.wikipedia.org/wiki/Nartnikowate#/media/Plik:Water_strider_in_a_pond.jpg
https://memy.jeja.pl/283519,pajak-topik.html
https://kopalniawiedzy.pl/pajak-topik-skrzela-fizyczne-banka-babel-powietrze-siec-kokon-dyfuzja-Roger-Seymour,13248
https://pl.wikipedia.org/wiki/Rak_szlachetny
http://projekty.gdos.gov.pl/files/artykuly/126882/1_icon.jpg
https://pl.wikipedia.org/wiki/Dafnia
https://pl.wikipedia.org/wiki/Oczlik
http://mitoslavia.blogspot.com/2013/07/co-ma-oczlik-do-goryla.html
https://pl.wikipedia.org/wiki/Ka%C5%82u%C5%BCnica_czarnozielona
https://www.przyrodaswietokrzyska.pl/index.php/owady/chrz%C4%85szcze/p%C5%82ywakowate/p%C5%82ywak-%C5%BC%C3%B3%C5%82tobrze%C5%BCek.html
https://www.wlin.pl/rola-wody/biologiczna-ocena-czystosci-wod/encyklopedia-wodnych-organizmow-wskaznikowych/wazki-rownoskrzydle-zygoptera/?nauczycieli
https://pl.depositphotos.com/52121609/stock-photo-mosquito-larvae.html
https://gdybyryby.pl/jak-zlowic-okonia/
https://www.medianauka.pl/sandacz
https://pl.wikipedia.org/wiki/Stynka
http://pm.katowice.pl/fizyka/2020/05/12/wykorzystanie-rurecznikow-mulowych-jako-modelu-dla-aktywnych-wlokien-w-testach-lepkosci/
https://efotogaleria.pl/index.php?m=2266&ktore=5900#gsc.tab=0
https://www.wlin.pl/rola-wody/biologiczna-ocena-czystosci-wod/encyklopedia-wodnych-organizmow-wskaznikowych/jetki-ephemeroptera/
https://www.wlin.pl/rola-wody/biologiczna-ocena-czystosci-wod/encyklopedia-wodnych-organizmow-wskaznikowych/chrusciki-trichoptera/
https://pl.wikipedia.org/wiki/Groszk%C3%B3wka_rzeczna
https://wedkuje.pl/galeria/sieja/306816/282
http://wedkowanie24.eu/leszcz/jak-zlowic-leszcza