Stanowisko 10 – Widok na ruiny zamku Carolath w Siedlisku

Stanowisko 10 – Widok na ruiny zamku Carolath w Siedlisku

Najstarsza zachowana wzmianka o zamku po­cho­dzi z do­ku­men­tu wy­sta­wio­ne­go przez księ­cia gło­gow­skie­go Hen­ry­ka III w ro­ku 1298, gdzie po raz pier­wszy po­ja­wi­ła się naz­wa no­vo cas­tro Sedl­scho, od­no­szą­ca się przy­pusz­czal­nie do drew­nia­ne­go dwo­ru ksią­żę­ce­go, o któ­rym dziś wie­my bar­dzo nie­wie­le. W 1381 roku po­sia­dłość prze­ka­za­na zo­sta­ła przez ce­sa­rza Ka­ro­la IV Luk­sem­bur­skie­go ry­ce­rzo­wi Ni­co­lau­so­wi von Re­chen­berg. Je­go po­tom­ko­wie w bli­żej nie­o­kre­ślo­nym cza­sie ro­ze­bra­li sta­ry drew­nia­ny zes­pół wa­row­ny, za­stę­pu­jąc go nie­wiel­kim za­ło­że­niem go­tyc­kim w kon­stru­kcji mu­ro­wa­nej. Bu­do­wlę tę wraz z oko­licz­ny­mi do­bra­mi wy­dzier­ża­wił w ro­ku 1561 Fa­bian Schö­nach, a na­stęp­nie prze­ka­zał wraz z resz­tą ma­ją­tku bra­tan­ko­wi Je­rze­mu. W Sie­dli­sku by­wał on rzad­ko, a de­cy­zja o usta­no­wie­niu spad­ku wy­ni­ka­ła za­pew­ne z fa­ktu, że Fa­bian był o­so­bą bez­dziet­ną.

W akcie wystawionym przez Henryka III z 1298 roku wy­mie­nio­na zo­sta­ła ła­ciń­ska naz­wa no­vo cas­tro Sedl­scho, czy­li no­wy za­mek Sedl­scho. Praw­do­po­do­bnie for­ma ta­ka ni­gdy wię­cej nie po­wtó­rzy­ła się w żad­nym in­nym do­ku­men­cie. W po­ło­wie XIV stu­le­cia roz­wi­nę­ła się na­to­miast ter­mi­no­lo­gia na­wią­zu­ją­ca do imie­nia kró­la Czech Ka­ro­la IV – od­tąd wieś na­zy­wa­no Kar­latt. Ta­ka for­ma u­trzy­my­wa­ła się do po­ło­wy XVI wie­ku, gdy u­le­gła zniem­cze­niu na Ca­ro­lath i nie zmie­nio­na o­bo­wią­zy­wa­ła aż do za­koń­cze­nia dru­giej woj­ny świa­to­wej. Po włą­cze­niu Sie­dlis­ka w gra­ni­ce Pol­ski Lu­do­wej spol­szczo­no ją do kom­po­zy­cji Ka­ro­­lat, a na­stęp­nie – w ra­mach za­cie­ra­nia wszel­kich śla­dów niem­czy­zny na tak zwa­nych Zie­miach Od­zys­ka­nych – za­mie­nio­no na Sie­dli­sko, na­wią­zu­ją­ce do pier­wot­nej, ła­ciń­skiej jesz­cze naz­wy.

W 1593 roku Jerzy Schönaich wykupił dzier­ża­wio­ne do­tąd do­bra i wkrót­ce przy­stą­pił do bu­do­wy no­wej re­ne­san­so­wej sie­dzi­by, ma­ją­cej z za­ło­że­nia sta­no­wić god­ne świa­dec­two wiel­ko­ści je­go ro­du. W tym ce­lu za­an­ga­żo­wał mis­trza mu­rar­skie­go z Leg­ni­cy Mel­chio­ra Dec­khar­dta, któ­ry zor­ga­ni­zo­wał pra­ce i nad­zo­ro­wał po­stęp ro­bót pro­wa­dzo­nych wed­ług za­ło­żeń ar­chi­tek­to­nicz­nych o­kre­ślo­nych przez sa­me­go wła­ści­cie­la. Bu­do­wę roz­po­czę­to wio­sną 1598 ro­ku, a dwa lat póź­niej na u­koń­cze­niu by­ło skrzy­dło po­łu­dnio­we z re­pre­zen­ta­cy­jną sa­lą ba­lo­wą. Pod­czas dru­gie­go e­tap­u prac po­wsta­ło trzy­kon­dy­gna­cy­jne skrzy­dło wscho­dnie wraz z bu­dyn­kiem bram­nym ze zbro­jo­wnią i sa­lą bi­blio­te­czną, do któ­rej bo­ga­ty księ­go­zbiór spro­wa­dzo­no z Fran­kfur­tu nad Me­nem. Trze­ci i ko­lej­ny e­tap in­we­sty­cji roz­po­czął się w ma­ju 1612 wi­zy­tą zna­ne­go wro­cław­skie­go for­ty­fi­ka­to­ra Wa­len­te­go Sa­bi­scha. Ten wy­bit­ny bu­do­wni­czy przy­go­to­wał pla­ny u­moc­nień ba­stio­no­wych dla zam­ku, któ­re w prze­cią­gu dwóch ko­lej­nych lat wzniósł mistrz An­drzej Hin­den­ber­ger z Ho­ye­ra­wert. W osta­tniej fa­zie roz­bu­do­wy wy­sta­wio­no na pół­noc­nym prze­dłu­że­niu skrzy­dła wschod­nie­go pię­knie zdo­bio­ną ka­pli­cę z pół­ko­li­stą ab­sy­dą. Kon­se­kro­wa­no ją w 1618 ro­ku, led­wie kil­ka mie­się­cy przed śmier­cią fun­da­to­ra.

(źródło: https://www.zamkipolskie.com/siedlisko/siedlisko.html)